Kariera Nikodema Dyzmy powstała w dużej mierze z chęci osobistego odegrania się, zemsty człowieka upokorzonego przez sanacyjną bojówkę (za antysanacyjne artykuły Mostowicz został napadnięty na ulicy, wywieziony w miejsce odosobnione, pobity i wrzucony do glinianki). Celne ostrze satyry, cięte pióro, a przede wszystkim znakomita zdolność obserwacji sprawiły, że powstała powieść wyjątkowa. Polak napisał o Polakach – komicznie, lekko, ze swadą; gorzko, krytycznie, bez patosu i zadęcia. Powieść odniosła wielki sukces, wznawiano ją, została zekranizowana i do dziś często gości na ekranach telewizorów. Dlaczego? Bo jest wciąż aktualna, bo antybohater w niej stworzony stał się symbolem człowieka, który na skutek zbiegu okoliczności dostępuje zaszczytów, o jakich mu się nie śniło, a jego kariera obrazuje absurdy polskiej rzeczywistości.