Współczesne postsekularne zainteresowanie religią ? nieredukowalne do prostodusznie, jeśli nie wręcz prostacko, pojmowanego jej ?powrotu? ? wydaje się nam inspirujące i warte kontynuacji, a jednocześnie wymagające rzetelnej refleksji nad jego przyszłością, przebiegiem i przyczynami. W efekcie zasygnalizowany w tytule monografii niniejszej splot (a może i supeł?) problemów i dyskursów jawi się zarazem jako obiecujący, jak i jako niezwykle złożony. Zdajemy sobie sprawę, że zaciskając się wciąż bardziej i bardziej, węzeł ten ? jak w przypominającej przestrogę Gordionu miniaturze Zbigniewa Herberta ? nie przestaje ?kpić sobie z naszych wysiłków?.